ترموکوپل

ترموکوپل چیست؟

ترموکوپل یک حسگر دما است که از دو سیم فلزی غیر هم جنس تشکیل شده است که در یک انتها به هم جوش داده شده‌اند. این دو سیم "جفت ترموکوپل" نامیده می‌شوند.

نحوه عملکرد:

• زمانی که دمای اتصال دو سیم (جفت ترموکوپل) با هم متفاوت باشد، اختلاف پتانسیلی در دو سر آزاد سیم ها ایجاد می شود.
• این اختلاف پتانسیل به ولتاژ تبدیل می شود و می توان از آن برای اندازه گیری دما استفاده کرد.
• میزان ولتاژ به نوع فلزات جفت ترموکوپل و اختلاف دما بین اتصال دو سیم بستگی دارد.

انواع ترموکوپل:

ترموکوپل ها در انواع مختلفی با حروف لاتین مختلف (مانند K، J، T، E، S، B، R) دسته بندی می شوند. هر نوع از ترموکوپل از ترکیب دو فلز خاص ساخته شده است و برای اندازه گیری دما در محدوده خاصی مناسب است.

متداول ترین انواع ترموکوپل:

• ترموکوپل نوع K : پرکاربردترین نوع ترموکوپل است و از فلزات نیکل-کروم و آلومل ساخته شده است. برای اندازه گیری دما در محدوده -200 تا 1200 درجه سانتیگراد مناسب است.
• ترموکوپل نوع J :  از فلزات آهن و مس-کنستانتان ساخته شده است. برای اندازه گیری دما در محدوده -180 تا 750 درجه سانتیگراد مناسب است.
• ترموکوپل نوع T :  از فلزات مس و کنستانتان ساخته شده است. برای اندازه گیری دما در محدوده -200 تا 350 درجه سانتیگراد مناسب است.

جنس ترموکوپل:

• سیم ها:  فلزات مختلفی مانند نیکل-کروم، آلومل، آهن، مس، کنستانتان و ...
• غلاف:  استیل ضد زنگ، سرامیک، Inconel و ...

کاربرد ترموکوپل:

• اندازه گیری دما در صنایع مختلف مانند:
  • فولاد
  • پتروشیمی
  • نیروگاهی
  • غذایی
  • دارویی
  • و ...
• سنجش دما در کوره ها
• موتورهای احتراق داخلی
• تجهیزات پزشکی
• و ...

مزایای ترموکوپل:

• قیمت مناسب
• دقت بالا
• عمر طولانی
• تنوع در نوع و جنس
• سادگی و سهولت استفاده

معایب ترموکوپل:

• حساسیت به نویز الکتریکی
• نیاز به تجهیزاتی برای تبدیل ولتاژ به دما
• محدودیت در اندازه گیری دماهای بسیار بالا و پایین

نکات مهم در مورد ترموکوپل:

• انتخاب نوع ترموکوپل به عوامل مختلفی مانند محدوده دمایی مورد نیاز، دقت، نوع کاربرد و ... بستگی دارد.
• ترموکوپل ها باید به طور منظم بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.
• برای افزایش عمر ترموکوپل ها باید از آنها در شرایط مناسب استفاده کرد.